‘’Alışık olunan, bilinmeyenden daha güvenlidir.’’
Partner seçimlerimizde, içinde büyüdüğümüz ilişkiye benzer seçimler yapıyor olabiliriz. Psikogenetik model, ebeveynlerimiz arasındaki ilişkinin, kendi ilişkilerimize nasıl yansıdığı ve nasıl bir iz bıraktığı ile ilgilidir. İlişkilerle ilgili pek çok konuyu ebeveynlerimizden öğreniriz. Mesela, nasıl ilişki kuracağımızı, ilişki içerisinde nelere önem vereceğimizi, kendimize partner seçerken bizler için nelerin önemli olduğunu, ilişki içerisinde hangi durumlara nasıl tepkiler vereceğimizi ve başka birçok konuyu ebeveynlerimizin ilişkisinden öğreniriz.
Gestalt bakış açısına göre, ilişkilerde içselleştirdiğimiz; kendi ebeveynlerimizin davranışları ve bu davranışlarla ebeveynlerimizin nasıl başa çıktığıdır. Doğduğumuz andan itibaren ebeveynlerimizin ilişkisini, sorunlarını ve bu sorunlarla ebeveynlerimizin nasıl başa çıktığını veya nasıl başa çıkamadığını gözlemler ve otomatik olarak kaydederiz. İçselleştirdiğimiz ilişkiler, hayatımızda kimi partner olarak seçeceğimizi, ilişki içerisindeyken hangi konularda sorunlar yaşayacağımızı ve bu sorunları nasıl ele alacağımızı bugün yaşadığımız ilişkilerimizi bu gibi konularda etkiler.
Her ilişkide yaşanan çözülmesi zor bazı konular olabilir. Bu konular, aslında içselleştirdiğimiz ilişkiden bir miras olarak sürekli karşımıza çıkabilir. Aynı konunun tekrar tekrar ortaya çıkmasının nedeni çözülmemiş olması yani tamamlanmamış işlerimizdir. Mesela, ilişki içerisinde eğer çatışma sonrası küsüyorsanız, tamamlanmamış bir iş ortaya çıkar. Tartışmaları yok saymak da tamamlanmamış iş örneğidir. İlişkideki sorunları, ebeveynlerimiz gibi çözmeye çalışıyorsak bu durumu tekrarlamaya devam ederiz. İlişki modelini içselleştirebilmemiz için benzer olayların sık tekrarlanması ve gözlemlediğimiz sorunların hem ebeveynlerimiz hem de bizim için yoğun duyguya yol açması gereklidir.
Psikogenetik modele göre ebeveynlerimizden miras gelen bilinçsizce ortaya çıkan davranış örüntüleri şunlar olabilir; suçlamak, aşağılamak, utandırmak, şiddet göstermek, şikâyet etmek, kendini acındırmak, duymazdan gelmek, geçiştirmek, hiçbir şey olmamış gibi davranmak, geçmişe odaklanmak, genellemek, karşılaştırmak, uzatmak, küsmek/surat asmak.
Güvenli ilişkilerin temelinde karşılanan ihtiyaçlar vardır. İçselleştirilen modelin değiştirilmesi gerekip gerekmeyeceğinin yanıtını bize duygularımız verir.
Kaynaklar:
- Daş, C. (2018). Ezbere İlişkilere Ezberbozan Çözümler. Altınordu Yayınları.
- Daş, C. (2018). Geştalt Terapi: Bütünleşmek ve Büyümek. Altınordu Yayınları.
