Hangi çiftlerin boşanacağını, hangilerinin evliliğini sürdürmeye devam edeceğini %94 oranında doğru tahmin eden deneysel bir araştırmayı ve bu çalışma sonucu ortaya çıkan çift terapisi yöntemini duymuş muydunuz? Gelin, Gottman Çift Terapisi’ni oluşturan “Aşk Laboratuvarı” deneylerini beraber inceleyelim.
1985 yılında, o zamana kadar yapılmamış bir dizi deney yapmaya karar veren iki araştırmacı (John Gottman ve Robert Levenson), şu soruların yanıtını aramaya koyuldular: “Hangi çiftlerin boşanacağını, hangilerinin evliliğini sürdürmeye devam edeceğini öngörebilir miyiz? İlişkilerin sürmesini sağlayan şeyler nedir?”
Bu yanıtları sadece çiftlere sorular sorarak öğrenemeyeceklerini bilen araştırmacılar, çiftlerin ilişkilerini derinlemesine izleyebilecekleri ve bir dizi fizyolojik ölçüm alabilecekleri bir araştırma tasarladılar. Sonradan “Aşk Laboratuvarı” olarak adlandırılan bu laboratuvardaki ilk çalışmalar, yeni evlenmiş olan 130 çiftten elde edilen verilerden oluşuyordu.
Çiftler bu laboratuvarda kendilerini, gündelik ev yaşantılarını sürdürürken buldular; yemek yemek, televizyon izlemek, birbirleriyle konuşmak gibi sıradan aktiviteleri kameralarla gözlemlendi ve bu gözlemler, bireylerin beden dillerini, yüz ifadelerini kodlamaya yaradı. Ayrıca çiftler EKG ölçümü veren cihazlar taşımış ve her lavaboya girdiklerinde hormon testi yapılabilmesi için idrar örnekleri almışlar. Bu sırada çiftlerin kan dolaşımı, bedensel belirtileri, cilt iletkenliği gibi fizyolojik verileri de kayıt altına alınmış. Ek olarak çiftlerle yapılan ikişer saatlik görüşmelerde de tanışma öyküleri, birbirleri hakkındaki düşünceleri, tercihlerini etkileyen faktörler ve birlikteliklerine dair diğer bilgiler detaylı şekilde alınmıştır. Son olarak çiftlerin nasıl tartıştıklarını görmek için örnek bir konudaki diyalogları izlenmiştir.
İlişkiler üzerinde yapılmış en kapsamlı araştırmalardan biri olan bu çalışmanın sonuçları, hangi çiftlerin boşanacağını, hangilerinin evliliğini sürdürmeye devam edeceğini %94 oranında doğru tahmin edildiğini göstermiştir. 130 evli çiftten elde edilen veriler sonunda içlerinden 15 çiftin yaklaşık yedi yılda boşanacağı öngörmüş ve ilerleyen yıllarda takip eden araştırmalarda bu 15 çiftin de aralarında olduğu toplam 17 çiftin boşandığı belirlenmiş.
Bu çalışmalar sonrasında hem Gottman ve arkadaşları tarafından 3000’in üzerinde çiftten elde edilen veriler, hem de farklı üniversitelerde yapılan benzer araştırmalar bu sonuçların tutarlı ve geçerli olduğunu göstermiştir. Örneğin çiftlerin tartışırken salgıladıkları adrenalin hormonunun yüksek olması, mutsuz veya boşanma ile sonuçlanan bir ilişki olduğuna işaret ederken bir başka çalışmada çocuklu ailelerde çiftlerin ilişkisi tartışmalı ve duygusal açıdan zorlayıcı ise çocuktan alınan adrenalin hormonunun da yüksek olduğu gözlenmiştir.
Bu çalışmalardan yola çıkarak geliştirilen Gottman Çift Terapisi’ndeki temel terapötik hedefler ise şu şekilde sıralanmaktadır:
- Çatışma sırasında negatif etkiyi azaltma ve pozitif etkiyi artırma
- Çatışma olmadığında pozitif etkiyi artırma
- Bireylerin duyguları hakkında nasıl hissettikleri arasındaki uyumsuzlukları çözümleme
- Ortak anlam sistemi yaratma ve bu anlam sistemini besleyerek geliştirme
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
- https://www.gottman.com/about/research/couples/
- https://www.gottman.com/blog/this-one-thing-is-the-biggest-predictor-of-divorce/
- Anlatan (2021). Deneye Dayalı Bir Yaklaşım: Gottman Çift Terapisi. Aile Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 4(1), 74-93.
