Arkadaşlık kişilerarası bir ilişki türüdür. Hayatımızın her aşamasında yanımızda arkadaş veya arkadaşlar bulunur. Bu bağlamda arkadaşlık hayat seyri içerisinde insanların olmazsa olmazlarındandır. Arkadaşlık farklı işlevleri ile bireyin farklı yönlerden gelişimini sağlar. İnsanların toplumsallaşmasını sağladığı gibi birçok psikolojik ve toplumsal işlevleri de bulunur. Arkadaşlık psikolojik anlamda bireyin yalnız kalmasını engellediği gibi kendini gerçekleştirmesine ve benliğin gelişimine de katkı sağlar.
Çocukların arkadaş ilişkisi, davranış kalıpları, empati kurma, benlik saygısı ve eğlence ortamı gibi birçok unsuru içerisinde barındırmaktadır. İyi bir arkadaş ortamına sahip olan çocukların diğerlerinden etkilenerek, onların yaptıklarını yansıtarak başarı yakaladığı bilinmektedir. Yapılan araştırmalar, arkadaşlık kurmanın yedi yaşın altındaki çocuklar için önemli bir gelişim hedefi olduğunu gösteriyor. Erken dönemde arkadaşlıkların çocukların gelişimine oldukça önemli faydaları vardır. Okul öncesi ve erken okul yıllarında geliştirilen arkadaşlıklar, çocuklara sosyal, bilişsel, iletişimsel ve duygusal gelişimle ilgili becerileri öğrenip uygulayabilecekleri değerli bağlamlar sağlar.
Arkadaş ilişkileri hem bireysel hem de toplumsal açıdan çocuğun gelişiminde önemli bir yer tutar. Çocuğun gelişmekte olan kişilik yapısının odağını oluşturan ‘’ben’’ kavramı arkadaşlarının, kendisi hakkındaki yargı, görüş ve tutumlarını yansıtır. Çocuğun ‘’ben kuvvetliyim’’, ‘’ben yeni bir oyunu çabuk öğrenemem’’, ‘’ben arkadaşlarımı güldürebilirim’’ gibi olumlu ya da olumsuz ifadeleri onun arkadaşları ile belli ilişkiler içinde deneyimler kazanmış ve arkadaşlarının değerlendirmelerinden geçmiş olduğunu gösterir.
Arkadaşlıkların çocuklara sağladığı faydalar hakkında benlik saygısını geliştirdiği, sosyal becerilerini artırdığı, empati yeteneğinin geliştiği, davranış kalıplarını öğrettiği söylenebilir. Araştırmalar, çocukluk arkadaşlıklarının çocukların kendileri hakkında bilgi edinmelerine ve olumlu bir benlik geliştirmelerine yardımcı olduğunu göstermektedir.
Hemen her alandaki becerilerin gelişmesi için akran ilişkileri önemlidir. Bunun için çocuğun çok sosyal olmaya, koca bir arkadaş grubuna ihtiyacı yoktur, ama arkadaşa ihtiyacı vardır. Gerek anne-babalar gerekse öğretmenler önce kendileri çocukla iyi ilişkiler kurmaya özen göstermeli ve çocuğun yaşıtlarıyla arkadaşlığı konusunda onları cesaretlendirmelidir.
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
Atış Akyol, N. & Güney, N. (2020). En İyi Arkadaşın Kim? Okul Öncesinde Arkadaş İlişkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi , 28 (6) , 2391-2400 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/57154/692753
Büyükbiçer E., İlkay Ulutaş (2018). Yakın arkadaşı olan okul öncesi çocukların duygusal farkındalıklarının incelenmesi. 1. Uluslararası eğitimde Yeni Yaklaşımlar Kongresi Bildiri Özet Kitabı, Sf. 535, 11-18 Mayıs 2018, İstanbul)
Hartup, W. W. (1992). Having Friends, Making Friends, and Keeping Friends: Relationships as Educational Contexts. ERIC Digest.
Hay, D. F. (2005). Early peer relations and their impact on children’s development. Encyclopedia on early childhood development, 1(1), 1-6.
Hartup, W.W. (1996). The company they keep: friendship and their developmental significance. Child Development, 67:1-13.
