Enürezis, halk arasında ‘gece işemesi’ olarak da bilinen, 3- 4 yaşlarından sonra çocuklarda gece veya gündüzleri yinelenen istem dışı idrar kaçırma problemidir. Alt ıslatma (enürezis), çocuğun sosyal uyumunu, aile ilişkilerini ve bütünüyle ruh sağlığını olumsuz etkileyen bir sağlık sorunudur. Çocuğun gece veya gündüz uyku sırasında ya da uyanıkken idrarını tutamaması, altını ıslatmasına neden olur. Genelde çocuklar 2-3 yaşlarına kadar altlarını ıslatırlar. Çocukta mesane kontrolü ise şu sırayı izler. Önce gece dışkı kontrolü, sonra gündüz dışkı kontrolü, daha sonra gündüz idrar kontrolü ve en son gece idrar kontrolü olarak gerçekleşir. Gündüz kontrol 2 yaşında gece kontrolün ise 3.5-4.5 sağlanması gerekir. Bu yaşlarda çocuk halen altını ıslatıyorsa patolojik bir durumdan söz edilebilir. Bu yaştan önceki dönemlerde çocuğun altını ıslatması, patolojik açıdan bir değer taşımaz. Çünkü çocuğun gelişimsel temposu gereği çocuk, yeterli fizyolojik olgunluğa erişmemiştir. Çocuklar genellikle 18-24 aylar arası tuvalet eğitimi almaya hazırdır. Gelişimi normal seyirde izleyen çocukların birçoğu 2-3 yaş döneminde tuvalet gereksinimini haber verir, ancak bu yaşlarda organları üzerinde tam kontrol sağlayamadıkları için zaman zaman altlarını ıslatabilirler.
Alt ıslatma iki şekilde karşımıza çıkar. Birincisi çocuk idrar kontrolünü hiç kazanmamıştır .4 -5 yaşını geçmesine karşın altını ıslatmaya devam etmektedir. Bu durum organik kökenli ya da gelişme geriliğine bağlı olabileceği gibi, ailenin verdiği tuvalet eğitiminin yetersizliğinden de kaynaklanabilir. Organik kökenli nedenler arasında herhangi bir hastalık ya da bazı anormallikler sayılabilir. Gelişme geriliği olan çocuklar, yaşıtlarına göre daha geç olan gelişimlerde koşul olarak idrar kontrolü ve tuvalet alışkanlığını da geç kazanırlar. İkinci olarak karşımıza çıkan alt ıslatma tipi de çocuğun 2 – 3 yaşlarında kendini kontrol etmeyi öğrendikten sonra yeniden altını ıslatmaya başlamasıdır. Burada yine organik nedenler söz konusu olabileceği gibi psikolojik nedenler daha ağırlıktadır. Çocukta alt ıslatmanın organik bir sebebi olabileceği gibi psikolojik yönü daha ağır basmaktadır. Alt ıslatmanın ardındaki psikolojik nedenler, çocuğun düşüncesinde açık biçimde yer almaz.
Sosyal ve psikolojik bozukluklara sebebiyet vermemesi için de alt ıslatmanın tedavisi oldukça önemlidir. Çocuklarda tuvalet eğitimi, tuvalet alışkanlığı kazanma, çocuğun hayatında önemli bir gelişimsel olaydır. Tuvalet eğitimine çocuğun ve anne-babanın hazır olduğu bir dönemde başlanması çok önemlidir. Çocuklarda alt kaçırmanın ilk tedavisi genellikle günlük alışkanlıkları değiştirmektir. Bunu yapmak için de çocuğa baskı kurmak, aşırı titizlik, suçlama ya da azarlama gibi davranışlardan kaçınmak, destekleyici olmak gerekir. Çocuklar alt ıslatma nedeniyle utanma ya da suçluluk duyabilir, kaygılı olabilir. Çocuğunuzun bilinçli olarak yatak ıslatmadığını ve yardımınız olmadan bunu önleyemeyeceğini unutmayın. Onu azarlamayın ya da suçlamayın. Arkadaşları ya da başka aile üyeleri tarafından bu nedenle kendini kötü hissetmediğinden emin olun.
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
- Toros F, Avlan D, Çamdeviren H. Enüretik çocukların biyopsikososyal değerlendirmesi Anadolu Psikiyatr Dergisi 2003; 4: 38-43.
- Vande Walle J, Rittig S, Bauer S, et al. Practical consensus guidelines for the management of enuresis. Eur J Pediatr 2012;171:971-983.
https://doi.org/10.1007/s00431-012-1687-7 - Yavuzer, H. Çocuk Psikolojisi. İstanbul Üniversitesi, Altın Kitaplar
Yayınevi. İstanbul. s : 240. 1985. - Akyüz M, Koca O, Özcan ZY, Öztürk Mİ, Kaya C, Karaman Mİ. Çocuklarda nokturnal enürezisin ailenin eğitim düzeyi ve demografik yapısıyla ilişkisi. Yeni Üroloji Dergisi 2014;9:6-8
