Gelişen teknoloji ile birlikte hayatımızın neredeyse çoğu sosyal medyada, online alışveriş ortamlarında geçmektedir. Online ortamlarda alışveriş yapmak artık çok kolay olsada bu durum günden güne alışveriş bağımlılığını arttırdığını göstermiştir. Yapılan bilimsel araştırmalara göre alışveriş yapmak, mutluluğu sağlayan serotonin hormonunu arttırmaktadır. Kadınların yüzde 47,9’u, erkeklerin ise yüzde 37,4’ünde alışveriş bağımlılığı belirtileri saptanmıştır.
Alışveriş yapma dürtüsü kişide pozitif duyguların yaşanmasına neden olmaktadır. Kişi kendisini kötü hissettiği zamanlarda alışveriş yapınca rahatladığını hisseder. Bu ürün maddi değeri çok az olsa bile kişide aynı etkiyi yapar. Bu süreçte kişi kendini iyi hisseder. Fakat yaşanılan olumlu duyguların verdiği iyilik hissi alışveriş sonrası zaman içinde azalıp, kaybolmaktadır. Hasta yine aynı iyi duyguları yaşamak için tekrar alışveriş yapar. Bu süreçlerin sıklıkla tekrar etmesi ile bağımlılık döngüsüne girilmiş olur.
Alışveriş bağımlılığındaki aşırı davranışlar dört unsur çerçevesinde değerlendirilebilmektedir. Alışveriş bağımlılığında kişiler;
- Önüne geçilemeyen satın alma isteği duymaktadır.
- Satın alma sürecinde kontrol kaybı hissetmektedir.
- Satın alma sonucunda psikolojik, sosyal veya ekonomik olumsuzluklar yaşamaktadır.
- Yaşadıkları psikolojik, sosyal veya ekonomik olumsuzluklara rağmen satın almaya devam etmektedir.
Alışveriş bağımlılığının aşılması için güçlendirilmesi gereken şeyler;
- Hastanın sosyal çevresi ile ilişkisinin güçlendirmesi
- Hastaya kendini kontrol etmesi için farklı aktivitelerin sağlanması
- Hastayı mutlu edecek ortamların sıklıkla hazırlanması
- Alışveriş için bütçenin sıklıkla kontrol edilmesi
- Alınacak ürünlerin listesinin önceden belirlenmesi ve liste dışına çıkılmaması
Genel olarak bu öneri çeşitleri uzman desteği ile uygulanması gerekir. Günümüzde ise bu süreç içerisinde en çok tercih edilen aktivite spor oluyor. Spor yaparak kişi kendisini genellikle hem aktif hem de mutlu hisseder. Böylece kişide alışveriş yapma isteği zaman içerisinde azalıyor.