2016’da yayınlanan bir makaleye göre Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocukların ebeveynlerinin çocuklarına karşı aşırı eleştirel olması, çocukların gösterdiği semptomları daha kalıcı hale geliyor.
Amerikan Psikoloji Derneği tarafından yayınlanan bir araştırmaya göre, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan birçok çocuk için semptomlar yaş aldıkça azalıyor gibi görünmektedir, ancak bazılarında azalmamaktadır ve bunun bir nedeninin, yoğun ebeveyn eleştirisi olabileceğine değinilmiştir.
Doç. Dr. Erica Musser’ a göre DEHB belirtilerinin neden bazı çocuklarda ergenliğe girdikçe gerilediği, diğerlerinde ise görülmediği daha iyi anlaşılması gereken önemli bir olgudur. Bu araştırmadaki bulgulara göre, ebeveynleri zaman içinde düzenli olarak yüksek düzeyde eleştiri yapan DEHB’si olan çocukların semptomlarda bu düşüşü yaşama olasılıklarının daha düşük olmasıdır.
Musser ve arkadaşları, üç yıl boyunca DEHB’si olan 388 çocuk ve DEHB’si olmayan 127 çocuk ve ailelerinden oluşan bir örneklem üzerinde çalıştılar. DEHB olan çocukların yüzde 69’u erkek, yüzde 79’u beyaz ve yüzde 75’i iki ebeveynli evlerden geliyordu. Araştırmacılar, o dönemde DEHB semptomlarındaki değişimi ölçtüler ve ebeveynlerin eleştiri ve duygusal katılım düzeylerini ölçtüler.
Ebeveynlerden beş dakika boyunca kesintisiz olarak çocukları ile ilişkileri hakkında konuşmaları istendi. Bu oturumların ses kayıtları daha sonra uzmanlar tarafından eleştiri düzeyleri (çocuğun davranışından ziyade çocuk hakkında sert, olumsuz ifadeler) ve duygusal aşırı ilgi (çocuğa karşı aşırı korumacı duygular) açısından derecelendirildi. Ölçümler bir yıl arayla iki kez yapılmıştır. DEHB tanısı konulan çocuklarda DEHB semptomlarının devam etmesi ile yalnızca sürekli ebeveyn eleştirisi (her iki ölçümde de yüksek seviyeler) ilişkilendirilmiştir.
Musser, “Buradaki yeni bulgu, aileleri zaman içinde yüksek düzeyde eleştiri ifade etmeye devam eden DEHB’si olan çocukların, yaşla birlikte semptomlarda olağan düşüşü yaşamamaları ve bunun yerine kalıcı, yüksek DEHB semptomları sürdürmeleridir” demiştir. Araştırmacı, bulguların ebeveynlerin sürekli eleştiride bulunması ile DEHB belirtileri arasında zaman içinde bir ilişki olduğunu gösterse de, bunun bir şeyin diğerine neden olduğu anlamına gelmediğini ifade etmiştir. Bu da devam eden semptomların nedeninin yalnızca eleştiri olmayabileceği anlamına gelmektedir. “Ebeveyn eleştirisini azaltmaya yönelik müdahaleler, DEHB semptomlarında bir azalmaya yol açabilir, ancak DEHB’si olan çocukların şiddetli semptomlarını iyileştirmeye yönelik diğer çabalar da ebeveyn eleştirisinde bir azalmaya yol açarak ailede zaman içinde daha fazla iyi-oluş yaratabilir.”
Kaynak
“Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder Developmental Trajectories Related to Parental Expressed Emotion,” by Erica Musser, PhD, Florida International University; Sara Karalunas, PhD, Nathan Dieckmann, PhD, and Joel Nigg, PhD, Oregon Health and Science University; and Tara Peris, PhD, University of California, Los Angeles, Journal of Abnormal Psychology, published Feb. 8, 2016.
