Romantik ilişkilerinizde neden hep benzer özelliklere sahip kişileri çekici bulduğunuzu hiç düşünmüş müydünüz? Bu kişilerde sanki bir tanıdık his, alışık olduğunuz bir şeyler var gibi, değil mi? Ama her zaman bu tanıdık hislerden hoşlanmayabilirsiniz, hatta bazen bunlar, ilişkilerinizin sürekli ayrılıkla sonuçlanmasına neden olan kalıplar haline dönüşmüş de olabilir…
Ne demek istediğimizi biraz daha açıklayalım. Şema Terapiye göre çocukluk çağımızda karşılanmamış olan duygusal ihtiyaçlarımız, bizim kendimize dair temel inançlarımızı (şemalarımızı) oluşturur ve bu şemalar, biz farkında olmasak da yetişkin yaşantımızda hep benzer döngülerin içinde sıkışıp kalmamıza neden olur.
Bazı romantik ilişkilerimizde tanıdık bir his, alışık olduğumuz bir şeyler hissettiğimiz ve daha sıkı bağlandığımız zaman aslında yaşadığımız şey, bu şemalarımızı aktive eden kişilerin hayatımızda olmasıdır. Çocukluktan itibaren oluşan kendimize dair temel inançlarımızı aktive eden, yani tıpkı bizim duygusal ihtiyaçlarımızı karşılamamış olan anne babamıza veya yakın çevremize benzeyen kişileri daha çekici bulma sebebimiz budur: biz buna “şema kimyası” diyoruz.
Örneğin;
Duyguların yeterince ifade edilmediği, aile üyelerinin birbirine soğuk ve mesafeli olduğu, çocuğa yeterli ilgi ve şefkatin gösterilmediği bir ailede büyüyen kişiyi düşünelim. Bu kişi, çocukluktan beri süregelen bu yaşantıların sonucunda yakın ilişkilerinde genellikle duygusal ihtiyaçların karşılanmayacağı beklentisinde olur. Bunun sonucu olarak ilişkilerinde duygularını, rahatsızlık duyduğu konuları veya isteklerini dile getirmez. Ve yine bunun sonucu olarak da ilişkilerinde istekleri karşılanmayınca, duyguları anlaşılmayınca partnerinden uzaklaşır, kendini geri çeker ve küslük yaşar. Şema kimyası dolayısıyla da bu kişiler genellikle (tıpkı ebeveynlerine benzer şekilde) soğuk davranan, mesafeli olan, bencil ve ilgisiz kişileri partner olarak seçme eğiliminde olurlar. Hatta çoğu zaman bu kişiler, son derece anlayışlı, hoş görülü, sevecen kişileri çekici bulmaz, onları oldukça sıkıcı bulur ve bağlanmakta zorlanır. Ancak şemalarını aktive eden kişileri ise oldukça çekici bulur, onlarla beraber olmaya dair yoğun bir istek ve arzu duyar. Çünkü böylesi daha tanıdıktır, böylesi bir ilişki biçimi daha alışık olduğu bir şeydir ve böyle ilişkilerle baş etme yöntemleri de (küs kalmak, geri çekilmek, uzaklaşmak) son derece alışık olduğu davranışlardır.
“Peki şimdi ne yapalım?” Şema kimyasının önüne geçmek mümkün mü?
Romantik ilişkilerimizde genellikle benzer özelliklere sahip kişileri çekici bulsak da, bu ilişkiler genellikle bizi duygusal olarak yıpratıyor olsa da veya ayrılıkla sonuçlanıyor olsa da tüm bunların nelerden kaynaklandığını bulmak, içinde sıkışıp kaldığımız bu döngüden kurtulmamızı ve hayatı yeniden keşfetmemizi kolaylaştırabilir. Bunun için öncelikle, zaman zaman bize zor gelse de, bugünkü hayatımızı etkilemiş olabileceğini düşündüğümüz çocukluk yaşantılarımızın farkına varmaya ve bunların ilişkilerimize nasıl yansıdığını fark etmeye çalışabiliriz. Şemalarımızı aktive edebilecek partnerlere karşı daha temkinli yaklaşmak ve duygularımızın altında yatan ihtiyaçları daha iyi anlamaya çalışmak, tüm bu döngüyü kırmak için çok iyi bir başlangıç olacaktır.
